Wonen in een monument

Algemeen

• Wat is een monument?

  Een monument is een onroerende zaak die van algemeen belang is vanwege zijn schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde. Het kan een gebouw zijn zoals een woonhuis, een bedrijfspand, een fabrieksgebouw of een flat. Maar ook andere objecten kunnen een monument zijn, zoals een brug, een fontein of een park. Een monument kan wettelijk beschermd zijn als gemeentelijk monument of als rijksmonument.

• Wie beslist of een bepaald gebouw of object een monument wordt?

  • De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen wijst rijksmonumenten aan. Vooraf krijgt de minister advies van de gemeente, de Raad voor Cultuur en de Provincie. Van bijna alle rijksmonumenten zijn beschrijvingen opgesteld waarin de redenen worden genoemd waarom het pand als beschermd monument wordt aangewezen. Bekijk alle rijksmonumenten op Monumenten.nl.
  • Gemeentelijke monumenten worden aangewezen door het College van burgemeester en wethouders. De Commissie voor Welstand en Monumenten geeft het college vooraf advies. Gemeentelijk monumenten worden (nog) niet landelijk bijgehouden. U kunt dus niet in een lijst of register uw monument opzoeken. Daarbij deelt niet elke gemeente evenveel informatie over de gemeentelijke monumenten. Meer informatie vindt u op Monumenten.nl. 
  • Er ook provinciale monumenten in Nederland. Alleen de provincies Drenthe en Noord-Holland hebben provinciale monumenten. Bekijk hier meer over op Monumenten.nl.

• Heeft de eigenaar van een bouwwerk ook iets te zeggen over de aanwijzing als monument?

  De eigenaar kan zijn of haar mening geven over het voornemen van het rijk of de gemeente om een bouwwerk aan te wijzen als monument. Dat kan in de vorm van een schriftelijke zienswijze, eventueel aangevuld met een mondelinge toelichting (een hoorzitting). De mening van de eigenaar wordt meegenomen bij de besluitvorming van het college van burgemeester en wethouders (gemeentelijk monument) of van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (rijksmonument). Als u niet wilt dat uw pand op de gemeentelijke monumentenlijst komt te staan, kunt u hiertegen gedurende 6 weken na bekendmaking bij de gemeente bezwaar indienen.

• Wat is de redengevende beschrijving van mijn rijksmonument?

  De redengevende omschrijving vormt de juridische basis van de monumentenstatus. Ook al worden onderdelen niet apart genoemd, de bescherming betreft altijd het gehele object, inclusief het interieur.

  De redengevende omschrijving van een rijksmonument is meestal summier en beperkt zich vaak tot de voorgevel. Voor de periodisering wordt gebruik gemaakt van Romeinse cijfers voor de eeuwen. Letters duiden de tijdvakken daarbinnen aan: A en B voor de 2 eeuwhelften; a, b, c en d voor de opeenvolgende eeuwkwarten.

  Bij gemeentelijke monumenten ontbreekt in sommige gevallen een redengevende omschrijving. In dat geval is het object aangewezen zonder individuele beschrijving.

  U kunt een redengevende omschrijving van een rijkmonument vinden op Monumenten.nl.

• Mijn pand is onlangs aangewezen als beschermd monument. Ben ik nu verplicht het pand terug te brengen in de originele staat?

  De bescherming geldt voor de staat van het pand op het moment van aanwijzing. U bent dan ook niet verplicht om het pand terug te restaureren als het als beschermd monument is aangewezen. Heeft u een subsidie gekregen voor een restauratie, dan bent u daarna wel verplicht tot onderhoud.

Voor klanten