Panochthus, 'De Kameel' in Holten
Een karakteristiek huis aan de A1 en dicht bij een treinstation. Dat zochten Esther Pelgrom en Wouter den Breeijen. Zij vielen voor het monument 'Panochthus'. Een huis uit 1935, dat ze helemaal aan hun comfort- en duurzaamheidswensen aanpassen.
Via het Restauratiefonds kwam het stel op het idee om een 'energiescan monumenten' te laten uitvoeren. Welke energiemaatregelen kun je treffen, zonder de monumentale waarde aan te tasten?
'Het gevoel was direct goed', blikt Esther terug op de eerste bezichtiging van de woning, in 1933 ontworpen en in 1935 gebouwd door architect Tijmen Jan Loggers.
'Nu we hiervoor hebben gekozen, willen we er ook goed voor zorgen', zegt Wouter. In het geval van Panochthus, door omwonenden vanwege het golvende dak ook wel 'de kameel' genoemd, betekent dat vooral energiezuinig maken. 'Dat bevordert ook ons wooncomfort.'
Energiescan Monumenten
Via het Restauratiefonds kwam het stel op het idee om een 'energiescan monumenten' te laten uitvoeren. Welke energiemaatregelen kun je treffen, zonder de monumentale waarde aan te tasten? Daarover boog adviseur Martijn Haitink van Huis en Erfgoed Collectief zich. 'Om te isoleren kunnen we de muren opdikken, maar daardoor vallen de monumentale gele vensterbanken weg. Dan kun je beter de vloeren isoleren en van vloerverwarming voorzien. De vloer was namelijk in 1964 al eens vervangen en heeft daardoor geen monumentale waarde', licht hij zijn afwegingen toe. 'Bovendien zijn bij monumenten ook de technische mogelijkheden vaak anders, net als vergunningen.'
De buitenkant van Panochthus is nog helemaal intact. 'Dat willen we zo houden', zegt Wouter. 'De binnenkant van het huis is door de jaren heen veranderd. Daarom hoeven we daar minder rekening te houden met eventuele monumentale details.'
Warmteverlies via de ramen
Door de vele glazen ramen - allemaal enkel glas in authentieke stalen kozijnen - vloeit de warmte vrijwel rechtstreeks naar buiten. Duurzaamheidsmaatregelen moeten de kou buiten houden en de warmte binnen. 'De koudeval langs de ramen gaan we tegen met radiatoren onder de ramen. Verder maken we het binnen warm met vloerverwarming en houtkachels. Delen van de gevel zijn bekleed met hout. Daarachter brengen we vochtregulerende isolatie aan. Het rieten dak voorzien we van vlas-isolatie. De vloer isoleren we met zand, isolatiemateriaal en beton.'
Esther en Wouter zijn te spreken over de geopperde maatregelen. 'Er zitten ideeën tussen waar wij zelf niet op waren gekomen, zoals isoleren achter het hout van de gevel.'
En dan is er nog de uitdaging omtrent gas en elektra. 'Iedereen wil van het gas af. Bovendien willen wij goed met de aarde omgaan, dus willen we ons huis klimaatneutraal maken. Alleen, nog niet alle alternatieven qua energie zijn ver genoeg ontwikkeld. Neem bijvoorbeeld het duurzaam opwekken van stroom. Dat is vooral interessant als we die stroom kunnen opslaan. Dat kan nog niet. We zijn te vroeg', zegt Wouter optimistisch. 'We zingen het nog even uit met de huidige ketel. Zo kopen we tijd, om het daarna in één keer goed te doen. Dat is ook duurzaam.'
Dit project is gefinancierd met: Restauratiefonds-hypotheek.
Tips van Esther en Wouter
- 'Heb in een vroeg stadium al contact met een bouwadviseur, gemeente, monumentencommissie, aannemer, enzovoort. Alle partijen waren behulpzaam en vaak net zo enthousiast als wij.'
- En: 'Verduurzamen vraagt om een investering. Zeker nu gasloos de norm wordt, is het verstandig om de markt een paar jaar zijn werk te laten doen en dan pas de gasleiding af te doppen.'